فرآیند اخذ پذیرش تحصیلی ترکیه، از یک نگاه بسیار ساده و از رویکرد دیگر، بسیار پیچیده و چالش‌برانگیز است. حالا چرا این را می‌گوییم؟ به این علت که سازوکار اخذ پذیرش در دانشگاه‌های دولتی ترکیه، کاملاً متفاوت از دانشگاه‌های خصوصی این کشور است و همین رویکرد باعث شده است تا معمولاً فرآیند اخذ پذیرش تحصیلی از دانشگاه‌های دولتی، یک فرآیند پیچیده و فرآیند اخذ پذیرش از دانشگاه‌های خصوصی این کشور، بسیار ساده و سریع باشد. با این حال، با توجه به اینکه کشور ترکیه، همواره کانون توجه علاقه‌مندان به تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی و همچنین سایر رشته‌هایی است که در دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم و بهداشت ایران ارائه می‌شوند، بنابراین سعی می‌کنیم در این مقاله، به شکلی مفصل‌تر، به شرایط، مراحل و نکات مهم اپلای ترکیه بپردازیم.
شرایط پذیرش تحصیلی ترکیه
اگرچه شرایط پذیرش در دانشگاه‌های ترکیه، به مراتب ساده‌تر از شرایط اخذ پذیرش کشورهای اروپایی و غربی است، ولی با این حال، ریزه‌کاری‌های مربوط به فرآیند مکاتبه با دانشگاه و دریافت پذیرش تحصیلی، به نوعی باعث می‌شود تا شروط اخذ پذیرش تحصیلی در این کشور را در چارچوب زیر دسته‌بندی کنیم:
● شرط معدل
بسیاری از دانشگاه‌های دولتی برای داوطلبان اخذ پذیرش تحصیلی ترکیه، شرایط معدل مشخصی دارند. معمولاً شرط معدل برای دریافت پذیرش در مقطع لیسانس، دارا بودن معدل بالای ۱۵ در دوره دیپلم تلقی می‌شود، ولی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، دانشجویان ایرانی با معدل بالای ۱۴ یا ۱۵ از ۲۰ نیز شانس اخذ پذیرش از دانشگاه‌های دولتی ترکیه را دارند. البته، علاقه‌مندان به تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی ترکیه، چالش کمتری با موضوع شرط معدل دارند، چرا که دانشجویان با معدلی کمتر از ۱۵، به نوعی قادر خواهند بود تا از شانس قابل‌توجهی برای پذیرش در برخی رشته‌ها برخوردار باشند.
● شرط مدرک زبان
چه نیت تحصیل در رشته‌هایی به زبان ترکی در کشور همسایه را داشته باشید و چه قصد تحصیل به زبان انگلیسی، به هر حال، دانشگاه‌های ترکیه نیاز دارند تا متقاضیان اخذ پذیرش ترکیه، سطح خاصی از مدرک زبان را با مدرک اثبات کنند. اگرچه بیشتر دانشگاه‌های ترکیه، امکان تحصیل در دوره‌های یادگیری زبان در این کشور را فراهم می‌کنند، اما ارائه مدرک زبان انگلیسی (مانند آیلتس با نمره حداقل ۶ یا تافل معادل آن) برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان و مدرک زبان ترکی (مانند TÖMER در سطح B2) برای برنامه‌های ترکی‌زبان، معمولاً الزامی است. برخی دانشگاه‌ها ممکن است دوره‌های آمادگی زبان را برای دانشجویانی که مدرک زبان ندارند، برگزار کنند.
● شرط سنی
اگرچه دانشگاه‌های ترکیه، محدودیت سنی خاصی برای پذیرش تحصیلی مشخص نکرده‌اند، اما بر اساس تجربه، متقاضیان بالای ۳۵ سال، به‌خصوص در مقاطع کارشناسی، ممکن است با چالش‌هایی در فرآیند پذیرش مواجه شوند. این موضوع در دانشگاه‌های دولتی پررنگ‌تر است، در حالی که دانشگاه‌های خصوصی معمولاً انعطاف بیشتری در این زمینه دارند.
مدارک مورد نیاز برای پذیرش تحصیلی ترکیه
مدارک مورد نیاز برای اخذ پذیرش تحصیلی از دانشگاه‌های ترکیه، بسته به دانشگاه، مقطع و رشته ممکن است متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
- مدارک هویتی
ارائه پاسپورت معتبر با حداقل ۶ ماه اعتبار و سایر مدارک هویتی، مانند شناسنامه، جزو الزامات اولیه برای اپلای دانشگاه‌های ترکیه است. - مدارک تحصیلی
ارائه مدارک تحصیلی، شامل دیپلم، پیش‌دانشگاهی، مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد (بسته به مقطع مورد نظر) به همراه ریزنمرات رسمی و ترجمه‌شده به زبان انگلیسی یا ترکی، الزامی است. این مدارک معمولاً باید به تأیید سفارت ترکیه یا دفاتر کنسولی این کشور برسند. - مدرک زبان
همان‌طور که اشاره شد، برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان، مدرک آیلتس یا تافل، و برای برنامه‌های ترکی‌زبان، مدرک TÖMER یا معادل آن مورد نیاز است. برخی دانشگاه‌ها ممکن است آزمون‌های داخلی زبان برگزار کنند. - انگیزه‌نامه
انگیزه‌نامه، سندی یک یا دو صفحه‌ای است که اهداف دانشجو از تحصیل در دانشگاه، دلایل انتخاب رشته و دانشگاه، و برنامه‌های آینده او را توضیح می‌دهد. این سند، به‌ویژه در دانشگاه‌های دولتی، نقش مهمی در افزایش شانس پذیرش دارد. انگیزه‌نامه باید اصیل و بدون کپی‌برداری از منابع اینترنتی یا ابزارهای هوش مصنوعی نوشته شود. - توصیه‌نامه
برخی دانشگاه‌های ترکیه، به‌خصوص برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، از متقاضیان درخواست توصیه‌نامه از اساتید یا کارفرمایان می‌کنند. این توصیه‌نامه‌ها باید روی سربرگ رسمی و با امضای معتبر ارائه شوند و معمولاً به زبان انگلیسی یا ترکی تهیه می‌گردند. - رزومه
ارائه رزومه‌ای استاندارد که شامل اطلاعات تحصیلی، شغلی و دستاوردهای متقاضی باشد، برای اپلای دانشگاه‌های ترکیه ضروری است. توصیه می‌شود از درج اطلاعات غیرمرتبط یا اضافی که انسجام رزومه را مختل می‌کند، خودداری شود. - پورتفولیو (در صورت نیاز)
برای رشته‌هایی مانند معماری، هنر یا طراحی، ارائه پورتفولیو یا نمونه‌کار الزامی است. فرمت پورتفولیو ممکن است بسته به دانشگاه متفاوت باشد، بنابراین مطالعه دقیق الزامات دانشگاه پیش از ارسال ضروری است.
مراحل اپلای دانشگاه‌های ترکیه
فرآیند اپلای دانشگاه‌های ترکیه، به طور کلی شامل مراحل زیر است:
انتخاب رشته و دانشگاه
نخستین و مهم‌ترین گام در فرآیند اپلای، انتخاب رشته و دانشگاه مناسب است. متقاضیان باید پیش از هر چیز، الزامات خاص هر رشته و دانشگاه را بررسی کنند، چرا که شرایط دانشگاه‌های دولتی و خصوصی تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند. اساساً، انتخاب بین این دو، مسیر کلی اپلای متقاضیان را مشخص می‌کند.
آماده‌سازی مدارک
پس از انتخاب مقصد مناسب، نوبت به آماده‌سازی مدارک گفته‌شده در بخش‌های قبل برای انجام فرآیند اپلای ترکیه است. از آنجا که ترجمه انگلیسی مدارک در زمانی بسیار کوتاه‌تر نسبت به ترجمه ترکی امکان‌پذیر است، معمولاً متقاضیان باید زمان‌بندی درستی برای ترجمه مدارک خود به زبان ترکی داشته باشند. از آنجا که تهیه برخی مدارک، مثل ریزنمرات یا اصل مدارک تحصیلی، ممکن است فرآیندی زمان‌بر باشد، توصیه می‌شود متقاضیان در اسرع وقت جهت تهیه این مدارک اقدام کنند.
ثبت‌نام در آزمون‌های ورودی
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، برای اخذ پذیرش در برخی رشته‌های پرطرفدار، مثل پزشکی یا دندانپزشکی، معمولاً فرآیند ثبت‌نام در آزمون‌های ورودی، مانند YÖS (آزمون ورودی دانشجویان خارجی)، باید از چند ماه قبل‌تر در وب‌سایت دانشگاه‌های مختلف انجام شود. اگرچه این بخش از فعالیت‌ها، عملاً در خصوص دانشگاه‌های خصوصی صدق نمی‌کند و نیازی به طی کردن این مرحله در اپلای دانشگاه‌های خصوصی وجود ندارد، توصیه می‌کنیم با توجه به ددلاین دانشگاه‌های مختلف، حتماً چند ماه قبل از زمان نهایی برای ارائه درخواست به دانشگاه‌ها، نسبت به ثبت‌نام در این آزمون‌ها اقدام کنید، چرا که تایم‌لاین برگزاری آزمون، دریافت نتیجه و پس از آن ثبت‌نام در دانشگاه‌ها، در فرآیند اپلای ترکیه، بسیار فشرده است.
ثبت‌نام در سایت دانشگاه
پس از جمع‌آوری مدارک و احتمالاً ثبت‌نام در آزمون ورودی، نوبت به ارائه درخواست پذیرش به دانشگاه مقصد می‌رسد. اکثر دانشگاه‌های ترکیه دارای پرتال‌های آنلاینی هستند که به متقاضیان اجازه می‌دهند تا با پر کردن فرم‌های پذیرش به‌صورت آنلاین، در دوره مورد نظر خود ثبت‌نام کنند. معمولاً برخی از دانشگاه‌ها در کشور ترکیه، مبلغی را به عنوان اپلیکیشن فی از دانشجویان برای بررسی درخواست پذیرش تحصیلی‌شان دریافت می‌کنند. این مبلغ، به‌صورت جداگانه توسط هر دانشگاه در وب‌سایت دانشگاه مشخص می‌شود. پس از آن، معمولاً دانشجویان در یک بازه یک تا سه‌ماهه، پاسخ درخواست خود را به‌صورت ایمیل دریافت می‌کنند.
